5 Mart 2013 Salı

Çağlar ve Müzik - 61


Bölüm 61 / Orijinal Yayın Tarihi: 5 Mart 2000

Sayın Dinleyiciler, Sergey Prokofiev'in "Yalım Melek" operasının 1. ve 2. perdelerini geçen izlencemizde sunmuştuk. Bugün operanın geri kalan 3. 4. ve 5. perdelerini sunacağız.
III.Perde, I.Sahne : Renata, bulmak için ardında koştuğu "'Melek Madiel"in insanlaşmış örneği saydığı Kont Haynhich'le Köln'deki evinin önünde karşılaşır. Ne ki Kont, kaçıp terk etmiş olduğu Renata'ya yine yüz vermez. Ona "cadı" der ve evine gelmesini yasaklar. Bunun üzerine Renata, kendisini hep koruyacağını bildiği Ruprecht'e, Kont'u düelloya çağırarak öldürmesi görevini verir. Ruprecht Kontun evine girer. Dışarıda bekleyen Renata, Melek Madiel'e yeniden kendisine görünmesi için yakarmaya koyulur. Yakarış içinde kendinden geçmek üzereyken, pencerede Ruprecht'in tartışmakta olduğu Kont Henrich görünür. Renata, Kont Heinrich'in Melek Madiel'in gövdeye bürünmüş durumu olduğu kanısına yeniden kapılarak, Ruprecht geri geldiğinde, Kont Heinrich'e en küçük bir zarar bile vermemesi gerektiğini söyler.
III.Perde, II.Sahne : Ren kıyısında dik yamaçlı bir yerde Ruprecht, Kont Heinrich ile düello yapar. Renata'nın, Kont'a en küçük zarar vermemesi yollu uyarısına uyarak, kontun hücumlarına yeterince karşı koyamaz, ağır biçimde yaralanır, kont ise kaçıp gider. Renata, ağır yaralı Ruprecht'i avutmaya çalışır. İyileşirse onu sevisiyle ödüllendireceğine ant içer. Çevreden bilinmezden bir takım sesler duyulur. Renata'nın ant içmesiyle alay etmektedirler. Bir hekim gelir, "Bu aydınlanmış çağda hekimliğin her şeye gücü yetebileceğini" açıklar.
IV.Perde: Köln'de bir lokantanın önünde, iyileşmiş olan Ruprecht, yanında oturan Renata'ya onunla evlenmek istediğini söyler. Renata'nın ona vermiş olduğu sözü anımsatır. Renata'yı kucaklayıp öpmeye çalışır. Renata kendini çekerek Ruprecht'in öpüş ve kucaklamasından sıyrılır. Ruprecht'e söz vermiş olsa da onu sevmemektedir. Önce bu durum için kendini kargışlarken, Ruprecht'in sevmek isteyişindeki direngenliği kötüleyerek, ona "şeytanın maşası" olduğunu söyler, elindeki bıçakla kendisini yaralayıp bıçağı Ruprecht'e doğru attıktan sonra kaçıp gider. Renata'nın "şeytan" sözünü kullanması, bir anış, bir çağrı etkinliği gösterir. Faust ve Mefistofeles birlikte görünürler ve kavgaya tanık olurlar. Yakındaki bir masaya otururlar. Mefistofeles, garson çocuktan kuzuyla şarap getirmesini ister. Ne ki küçük garson isteğini hemen yerine getiremediği için büyü yoluyla çocuğu yiyip yutar. Eli ayağına dolanan Lokantacıya, oğlanı çöp tenekesinde aramasını söyler.
Faust, arkadaşının bu tür oyunlarından bıkkınlık getirmişti. Mefistonun dikkatini, yıkılmış, çökmüş durumdaki Ruprecht'e yönelterek, onu kendilerine katılmaya çağırır.
V.Perde: Kadınlar manastırının, kemerli, karanlıkça bir bölmesinde çömez olarak manastıra girmiş olan Renata, çevresindeki rahibelerle yakarıştadır. Ancak onun yakarışı çevresine azgınlık salmaktan başka bir şeye yaramamaktadır. Başrahibe bastırılamamış tensel istekleri dile getiren bu azgınca yakarışlar karşısında duruma tanık olması için engizisyon soruşturmanını çağırmıştır. Soruşturman maiyetiyle birlikte gelir. Şeytan kovma törenine başlar. Ne ki tüm sözler, yakarışlar, dinginlik yerine, tensel istekleri açığa vuran alaycı sözlerle, azgın saldırganlıkla karşılanır.
Mefistofeles, Faust, yanlarında Ruprecht'le birlikte kimseye görünmeden içeri girer, azmışların durumunu izlerler.
Renata, Yalım Melek'in göründüğü sanısıyla altüst olmuş, tüm çevresine azgınlık duyuşu salgılar. Çevresindekiler giderek şeytana tapmaya başlarlar. Ruprecht, araya girmek Renata'yı uyarmak isteğiyle öne atılmak isterse de Mefistofeles onu önler. Gitmeye bırakmaz. Engizisyon soruşturmanı, şeytana tapınmayı önlemek için törene başlayınca zıvanadan çıkmış topluluğun hücumuna uğrar. Arkadaşları onu güruhun içinden çekip kurtarırlar. Soruşturman son söz olarak; Renata'nın bir cadı olduğunu, yakılması gerektiğini belirtir.
Opera'da yer alan sanatçıları belirtelim:
Ruprecht - Siegfried Lorenz, Renata - Nadine Secunde, Hancı kadın - Rosemarie Lang, Başrahibe - Ruthild Engert-Ely, Agrippa ve Mefistofeles - Heinz Zednik, Faust - Petteri Salomaa, Engizisyon soruşturmanı - Kurt Moll, Kitapçı Glock ve Doktor - Gösta Zacharisson, İki genç rahibe - Marta Sche ve Maria Schele.
Gösta Ohlin ır/vocal topluluğu, Pro Musica Oda Korosu, Göteborg korosu'nu yöneten Gösta Ohlin, Göteborg Senfoni Orkestrasını Neeme Jarvi yönetmektedir.
MÜZİK: Prokofiev -Yalım Melek operası 3, 4, 5. perdeler (62'39")
Sayın dinleyiciler, bugünkü izlencemizin son yapıtı olarak Prokofiev'in 1920 yılında klarinet, piyano, yaylılar dörtlüsü için yazmış olduğu Op.34 "Bir İbrani Konusu/theme üzerine Açımlık/Uvertür adlı yapıtını sunuyoruz. Seslendirenler: Piyano; Michel Beroff, klarinet Michel Portal ve Parenin Dörtlüsü.
MÜZİK: Prokofiev - Op.34 Bir İbrani Konusu üzerine Açınlık.

TRT'de 2000 yılında yayınlanmış olan "Çağlar ve Müzik" programının ses kayıtları elimizde olmadığından, burada paylaşılan küğ örnekleri, Ertuğrul Oğuz Fırat'ın kendi arşivinden sunduğu icralardan farklı olabilir.