17 Eylül 2013 Salı

Çağlar ve Müzik - 86


Bölüm 86 / Orijinal Yayın Tarihi: 17 Eylül 2000

Sayın Dinleyiciler; bugün tanıtacağımız bağdar, orkestra yöneticisi, piyanoçalar, bağdar olarak ABD'nin adından en çok söz edilmiş bağdarlarından Leonard Bernstein (Lenırt Börstin).
1918'de Massachusetts'e bağlı Lawrence'de doğdu. 1935-1939 yılları arasında Harward'da Walter Piston, E.B.Hill'den öğrenim görd. Ardından Filadelfiya'daki Curtis (Körtis) Küğ Enstitüsüne girerek, Isabelle Vengerova'dan piyano,Fritz Reiner'den yöneticilik, Randall Thompson'dan orkestralama dersleri aldı. 1942'de Koussevitzky'e yardımcı oldu. 1943'de New York Filarmoni'ye yardımcı yönetken atandı. Bu orkestranın baş yönetkeni olan Bruno Walter'in birden rahatsızlanması nedeniyle kısa sürede hazırlanarak 14 Kasım'da hayli güç olan izlenceyi başarıyla. Yönetti. Bunun üzerine birçok büyük orkestraya konuk yönetken olarak çağrıldı. 1944'de Ocak ayında Pittsburgh orkestrasıyla sunduğu 1. senfonisi "Yeremya" ile "New York Küğ Eleştirmenleri Halka"sının ödülünü kazandı. İkinci Senfonisi 1949 yılı Nisan ayında kendisinin piyanoda yalkıcı olarak katılmasıyla Kouusevitzky yönetiminde Boston Senfoni orkestrasınca seslendirildi.
1957'de "Batı Yakasının Öyküsü" adlı Küğsel oyunu büyük başarı kazandı.
Bernstein (Börnstin) 1970'de New York Filarmoni'nin baş yönetkenliğinden ayrıldı. Bundan sonra çeşitli ülkelerde konuk yönetken olarak kendini gösterdiyse de çalışmalarının ağırlığını bağdamaya yönlendirdi. 14 Ekim 1990'da New York'da öldü'.
Bernstein' in (Börnstin) küğü iki yönlü gelişim gösterir: Sahne yapıtlarında genellikle caz küğünün kaynak oluşturduğu biraz yelincek küğ'e yönelen bir akıcılığı yeğlediği görülmesine karşın, çoğu kez şarkılarının ezgiIemesinde senfonisel küğü çağrıştıran; duyarlı, hünerli, yapısallığı elden bırakmadığı çarpıcı bir söyleyişi öne çıkardığı hemen kendini belli eder.
Senfonisel yapıtlarına gelince, bunların çoğunda İbrani ezgiselliğinin yanı sıra Bach'dan başlayarak, Mahler'e, Britten'e, Stravinski'ye hatta kimi yerde Schoenberg'e, Berg'e değinmeleri usa getiren güçlü bir seçkicilik anlatım parlaklığı ilgiyi diri tutar.
İki izlence ayırmış olduğumuz Bernstein (Börnstin) den sunacağımız ilk örnek, onun çok ilgi toplamış, beğenilmiş üç senfonisinden birincisi olacak. "Yeremya" başlığını da taşıyan birinci senfoni 1942'de yazılmış.
Mezzo soprano Christa Ludwig ve Bernstein(Börnstin)yönetimindeki İsrail Filarmoni Orkestrasından dinleyeceksiniz.
MÜZİK : Bernstein - 1. Senfoni (Yeremya) (28'34")
Bernstein (Bömstin)den dinleteceğimiz ikinci yapıt; adını "Kuşku veya Erinçsizlik Çağı" diye çevirebileceğimiz İkinci Senfoni. 1947-1949 yılları arasında yazılmış,ancak 1965'de yeniden gözden geçirilmiş. İki bölümlü olan yapıtta, yalkın piyanoyu Lukas Foss çalıyor. İsrail Filarmoni Orkestrasını Bernstein(Börnstin) yönetiyor.
MÜZİK : Bernstein – 2. Senfoni (27'16")
Şimdi sunmak istediğimiz yapıt, Bemstein'in "Kaddish/Takdis etme - Kutsama" adlı üçüncü senfonisi. Bize ayrılan sürenin yetmezliğini gözönünde bulundurarak Senfoninin ilk bölümü ile ikinci bölümün başlangıcını sunabileceğiz. İkinci bölümün kalan kısmıyla üçüncü bölümü gelecek izlencemizde vermeye çalışacağız. Üçüncü Senfoni 1963'de yazılmış. 1977'de gözden geçirilmiş. 3. Senfoni de soprano Monserrat Caballe(Monsera Kaaye) ile konuşmacı olarak Michael Wager (Maykıl Veycır) yer almakta, Viyana Gençler Korosu ve İsrail Filarmoni Orkestrasını Bernstein yönetmektedir.
MÜZİK: Bernstein - 3. Senfoni'den 1, bölüm ve 2. bölümün başı (13'48")
Bernstein'in "Takdis etme" adlı üçüncü senfonisinin ilk bölümü ile ikinci bölümün başlangıcını dinledik. İkinci bölümün kalan kısmıyla üçüncü bölümü gelecek programımızda vermeye çalışacağız.